Longkanker ontwikkelt zich tot een epidemie in Polen. Deskundigen: "De diagnose duurt zo lang dat de patiënt niet meer in aanmerking komt voor behandeling."
Hoewel het aantal nieuwe gevallen van longkanker in Polen al jaren relatief stabiel is – tussen de 21 en 23 duizend per jaar – is dit geen goed nieuws. Longkanker is nog steeds een van de meest gediagnosticeerde kankers en, erger nog, de meest dodelijke. Wat vooral zorgwekkend is, is dat de incidentie onder vrouwen toeneemt – zo sterk zelfs dat de ziekte borstkanker al heeft ingehaald als meest voorkomende kanker onder Poolse vrouwen.
Prof. Maciej Krzakowski vestigt de aandacht op de harde realiteit: bijna de helft van de gevallen wordt pas in een vergevorderd stadium gediagnosticeerd, vaak te laat voor een effectieve behandeling.
- Soms duurt het diagnostische proces zo lang dat de patiënt niet langer in aanmerking komt voor een behandeling, geeft hij verbitterd toe.
Roken is nog steeds de belangrijkste risicofactor. Ondanks het toenemende aantal gevallen onder niet-rokers, geven experts toe dat dit marginaal is. De beste preventie is nog steeds stoppen met roken. Klinkt eenvoudig? Voor velen is het nog steeds onhaalbaar.
Maar het grootste drama blijft het diagnostische traject. Aleksandra Wilk van de organisatie To Się Leczy zegt het direct:
– Tijd is essentieel. En longkankerpatiënten hebben die tijd simpelweg niet.
Patiënten worstelen nog steeds met fundamentele barrières: vertraagde afspraken, gebrek aan toegang tot tests, eindeloos wachten op tomografierapporten, die sowieso na 28 dagen herhaald moeten worden. Het resultaat: tegen de tijd dat ze bij een specialist terechtkomen, is het al te laat voor innovatieve therapieën.
Prof. Przykucki probeert een beetje hoop te geven.
– Het percentage patiënten dat in aanmerking komt voor een chirurgische behandeling neemt toe, zegt hij. Dit is het resultaat van betere coördinatie en de oprichting van prototype competentiecentra – de zogenaamde Longkankerunits .
In de provincies waar dergelijke oplossingen al bestaan, neemt de detectie van vroege vormen van de ziekte en het percentage resecties – levensreddende ingrepen – toe.
Dr. Andrzej Tysarowski, specialist in moleculaire diagnostiek, wijst op het grootste obstakel: het gebrek aan geïntegreerde diagnostiek. In grote centra kan alles "onder één dak" worden gedaan. In kleinere centra circuleert het materiaal wekenlang tussen de units en dringt de tijd.
– Eén enkele verwijzing voor histopathologisch onderzoek en genetisch onderzoek zou voldoende zijn, zegt hij. – Eenvoudige veranderingen zouden het traject met weken kunnen verkorten.
Gelukkig komen er veranderingen aan. Sinds juli bestaat de mogelijkheid om een aantal genetische tests uit bloed te financieren (de zogenaamde vloeibare biopsie). Dit is een enorme kans – vooral voor patiënten bij wie het onmogelijk is om op de traditionele manier materiaal af te nemen of waarvan er te weinig beschikbaar is. Maar experts koelen hun enthousiasme af:
– Dit is slechts de eerste stap. De financiering voor geavanceerde moleculaire diagnostiek op grote schaal ontbreekt nog.
Prof. Dariusz Kowalski presenteert de meest pijnlijke paradox. Er bestaan al therapieën die voor sommige patiënten tientallen maanden leven zonder ziekteprogressie betekenen. Het probleem is dat ze in Polen niet worden vergoed. Een voorbeeld? Behandeling voor patiënten met de BRAF V600E-mutatie – 2% van de patiënten die nog steeds buiten het systeem vallen.
– Sinds 2017 is de therapie in Europa geregistreerd. In Polen – stilte – zegt de professor.
– De patiënt weet niet welk centrum bevoegd is om de juiste tests uit te voeren, voegt Wilk toe. – Hij weet niet waar hij heen moet, waar het sneller en effectiever zal zijn. En soms zijn deze verschillen een kwestie van leven of dood.
Bijgewerkt: 26/06/2025 06:30
politykazdrowotna
